Fundusz Publikacyjny
Czasopisma drapieżne i wydawnictwa (z ang. predatory journals / predatory publishers) to podmioty, które przedkładają własny interes nad rozwój nauki i charakteryzują się podawaniem fałszywych lub wprowadzających w błąd informacji, odstępstwami od najlepszych praktyk redakcyjnych i wydawniczych, brakiem przejrzystości oraz/lub stosowaniem agresywnych i niekontrolowanych metod pozyskiwania artykułów [Grdniewicz, A., Moher, D., Cobey, K. D., Bryson, G. L., Cukier, S., Allen, K., Ardern, C., Balcom, L., Barros, T., Berger, M., Ciro, J. B., Cugusi, L., Donaldson, M. R., Egger, M., Graham, I. D., Hodgkinson, M., Khan, K. M., Mabizela, M., Manca, A., … Lalu, M. M. (2019). Predatory journals: No definition, no defence. Nature, 576(7786), 210–212. https://doi.org/10.1038/d41586-019-03759-y]
Kryteria charakteryzujące czasopismo drapieżne:
- Brak rzeczywistej recenzji naukowej – artykuły są akceptowane i publikowane bez rzetelnej weryfikacji przez ekspertów.
- Brak przejrzystości procedur – niejasne zasady dotyczące podejmowania decyzji redakcyjnych, recenzji, opłat oraz procesu publikacji.
- Agresywne pozyskiwanie manuskryptów – natarczywe e-maile zachęcające do publikacji, często w sposób wprowadzający w błąd.
- Nieprzejrzyste opłaty – brak jasnych informacji o kosztach publikacji, w tym ukryte lub dodatkowe opłaty za różne etapy procesu.
- Fałszowanie afiliacji i indeksowania – podawanie nieprawdziwych informacji o indeksowaniu w prestiżowych bazach i współczynnikach cytowań.
- Nieetyczne praktyki redakcyjne – wymienianie naukowców jako członków redakcji bez ich zgody lub wykorzystywanie fałszywych tożsamości.
- Brak archiwizacji i korekt – brak mechanizmów umożliwiających poprawianie, wycofywanie artykułów lub zgłaszanie błędów.
- Publikacja bez selekcji – akceptowanie wszystkich zgłoszonych prac, o ile autor uiści opłatę, niezależnie od jakości naukowej.
- Podszywanie się pod renomowane czasopisma – stosowanie nazw, stron internetowych i logo łudząco podobnych do uznanych periodyków naukowych.
Wskaźnik IF publikowany jest przez Clarivate (Web of Science) – Journal Citation Report Journal Citation Report
https://jcr.clarivate.com/jcr/home?app=jcr&Init=Yes&authCode=null&SrcApp=IC2LS (dostęp do bazy JCR wyłącznie z komputerów w sieci uczelnianej)
Wskaźniki takie jak: Unofficial Impact Factor, Prognostic IF, Real IF, Journal IF, Scimago IF, NIE SĄ TOŻSAME Z IF (JCR).
Czasopisma skradzione (Hijacked journals) – czasopisma lub strony internetowe czasopism o skradzionej tożsamości, duplikaty stron lub strony całkowicie sfałszowane, posługujące się autentycznymi danymi czasopisma, takimi jak: tytuł, ISSN, komitet redakcyjny etc. Utworzone najczęściej w celu wyłudzenia pieniędzy. Jest to praktyka całkowicie nielegalna. Publikacje umieszczone w czasopismach skradzionych nie mają żadnej wartości naukowej, a próba wycofania ich i opublikowania w innym wydawnictwie będzie nosić znamiona plagiatu.
https://beallslist.net/hijacked-journals/
Vanity press – Autorzy często płacą za publikację nie tylko pieniędzmi, lecz również prawami autorskimi. Wydawca nie przeprowadza procesu recenzowania i nie przeprowadza kontroli jakości publikacji. Wydawnictwo nie zajmuje się stroną edytorską przerzucając ten obowiązek na autorów. Prace są następnie publikowane w wydawnictwach typu self-publishing, a fizyczne kopie książek mogą osiągać skandalicznie wysokie ceny. Autorzy oczywiście nie czerpią żadnych dochodów z ich sprzedaży, gdyż pozbawieni zostali praw autorskich.
https://beallslist.net/vanity-press/
Identyfikacja potencjalnie drapieżnych czasopism:
https://miesiecznik.forumakademickie.pl/wp-content/uploads/2021/04/Tabela-z-wykazem-ponad-400-czasopism-podejrzewanych-o-drapieżne-praktyki-wraz-z-powodami-usunięcia-ich-z-międzynarodowych-baz.pdf (autorstwa Jolanty Szczepaniak)
Narzędzia wspomagające dobór czasopisma o odpowiedniej problematyce (scope) na podstawie tytułu i abstraktu manuskryptu:
https://journalfinder.elsevier.com
https://journalfinder.wiley.com/search?type=match
https://www.webofscience.com/wos/research-assistant
Wykazy czasopism punktowanych oraz listy Impact Factor:
https://biblioteka.awf.katowice.pl/informacja-naukowa/zglaszanie-dorobku-naukowego
Wirtualna Biblioteka Nauki:
Biuletyn Informacji Publicznej