Narzędzia e-learningu

Najbardziej rozpowszechniona i sprawdzona jest platforma Moodle. Platforma ta jest udostępniana jako darmowe oprogramowanie o otwartym kodzie źródłowym (Open Source), które może być używane, modyfikowane i swobodnie rozpowszechniane na warunkach Powszechnej Licencji Publicznej GNU dzięki otwartemu kodowi. To bezpłatne narzędzie posiada praktycznie wszystkie funkcjonalności i gotowe rozwiązania do tworzenia kursów e-learningowych. Ponadto wsparcie użytkowników w prawie każdym podstawowym języku świata jest dostępne w Internecie w formie przewodników audio, wideo czy opisowych. Szacuje się, że rynek e-learningu światowego w ponad 75% instytucji w 243 krajach wykorzystuje platformę Moodl.

Narzędzie Microsoftu, pomimo iż jest bardzo rozpo­wszechnione, w szkolnictwie wyższym nie może zastąpić dedykowanej plat­formy e-learningowej. Pomimo tego popularność narzędzia wśród nauczy­cieli akademickich jest duża. Powodem takiego stanu rzeczy jest znajomość narzędzia, która determinowana jest pracą z dziećmi w systemie oświaty. Platforma e-learningowa jako narzędzie dedykowane ma wbudowane na­rzędzia, które w prosty sposób pozwalają na raportowanie i archiwizowanie zarówno całych kursów, jak i poszczególnych ich elementów. MS Teams poza bardzo ograniczonym funkcjonalnie modułem do kontroli obecności uczących się nie pozwala na dokumentowanie przebiegu zajęć, chyba że decydujemy się na pełne i każdorazowe nagrywanie ich przebiegu.

Microsoft Teams jest platformą komunikacyjną, powstałą na bazie Skype for Business. Oprócz funkcji czatu tekstowego, rozmów głosowych i spotkań wideo, zapewnia możliwość udostępniania i współtworzenia dokumentów w różnych formatach (głównie w ramach aplikacji biurowych Microsoft), po­zwala też na koordynowanie i zarządzanie zespołami. Usługa ta jest do­stępna zarówno z poziomu przeglądarki WWW, jak i w postaci aplikacji na komputery, tablety i smartfony.

MS Teams umożliwia zakładanie zespołów np. grupa studencka czy inne gremium, a w ich obrębie – tworzenie kanałów np. przedmiotu czy projektu. Taka struktura pozwala zarządzać tematem – dla wielu użytkowników „wszystko jest uporządkowane i znajduje się we właściwym miejscu”. Za­wiera także narzędzia ułatwiające aktywne uczestnictwo w spotkaniach oraz efektywne ich prowadzenie np. przez poprzez udostępnianie ekranu.

Aplikacja Microsoft Teams pozwala na informowanie o spotkaniach, wy­korzystując czat grupowy oraz funkcję wysyłania zaproszeń. Po otrzymaniu linków, osoby z zewnątrz mogą dołączać do wideokonferencji poprzez klik­nięcie w otrzymany link z poziomu przeglądarki. W ramach usługi można zarządzać spotkaniami, nagrywać je i udostępniać pliki. Interfejs aplikacji jest przemyślany i przejrzysty. Przesyłanie wewnętrznych wiadomości po­dobnie jak w platformie Moodle jest możliwe zarówno do indywidualnych uczestników, jak też do całych zespołów. Przy wykorzystaniu zintegrowa­nych narzędzi, takich jak MS OneNote współpraca w czasie rzeczywistym nad plikami jest możliwa. W odróżnieniu od dedykowanej platformy e-learningowej Moodle, MS Teams jako platforma komunikacyjna spełnia wymogi systemu LCS. Pozostałe systemy LMS i LCMS w przypadku MS Teams są mało eksponowane. Braki w tym zakresie wyraźnie uwidaczniają się w przypadku konieczności raportowania aktywności uczestników zajęć w poszczególnych elementach kursu oraz całkowity brak możliwości prezentowania postępów w nauce przez stałe udostępnianie ocen uczestnikom kursu oraz zarządza­nia ocenami studentów.

ZOOM to komunikator internetowy pozwalający na proste komunikowa­nie się w zespole za pomocą wideokonferencji. Jego główne funkcje to moż­liwość dzielenia się obrazem w bardzo wysokiej jakości, dzielenie się plikami z OneDrive i dysku Google, możliwość komunikacji jednoczesnej do 100 osób i bardzo prosty tryb dodawania członków do grupy na wideokonferen­cje. ZOOM jest narzędziem do pobrana za darmo, pracującym w chmurze, dzięki czemu nie generuje kosztów na inwestycje informatyczne. ZOOM może działać jako niezależna aplikacja lub jako rozszerzenie popularnych przeglądarek internetowych, takich jak: Chrome, Mozilla Firefox, Edge, Opera i Safari na różnych platformach, zarówno Windows, iOS, jak i Android.

Oprócz podstawowych funkcji ZOOM, czyli umożliwienia komunikacji w ramach sesji narzędzie oferuje wiele funkcjonalności przydatnych w nau­czaniu online. Są to: udostępnianie ekranu i aplikacji, rejestracja uczestni­ków oraz prosta organizacja i zarządzanie poszczególnymi sesjami. Bardzo dobrze działa opcja nagrywania przebiegu sesji, która może być realizowana lokalnie lub w chmurze. Materiał wideo zajmuje niewspółmiernie mniej miejsca niż w przypadku innych aplikacji, przy zachowaniu dobrej jakości obrazu. Wykładowca ma pełną kontrolę nad działaniami uczestników zajęć, może wyciszać każdego uczestnika, przekazywać prowadzenie sesji dru­giemu prowadzącemu lub studentowi. Podczas zajęć studenci mogą korzy­stać z czatu, udostępnionego pulpitu prowadzącego lub białej tablicy, na któ­rej mogą wpisywać treść lub elementy graficzne. Możliwa jest też praca na dokumentach w czasie rzeczywistym. Pozwala to na aktywizację uczących się osób w czasie wykładu lub seminarium. W pracy zdalnej nauczyciela przydaje się integracja ZOOM z kalendarzami (Google i Outlook) oraz two­rzenie harmonogramów zajęć.  Bardzo ważne w nauczaniu online jest za­pewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa wirtualnej klasy. ZOOM daje możliwość blokowania dołączania nieautoryzowanych uczestników przez stworzenie bufora w formie poczekalni. Poza pełną kontrolą współ­dzielenia ekranu prowadzący w każdej chwili może zablokować czat, a także usunąć niepożądanego uczestnika zajęć.

Obecnie AWF Katowice korzysta z wersji edukacyjnej ZOOM pozwalającej na jednoczesną komunikację w grupie liczącej 300 osób. Ograniczenie czasowe (40 minut) jest zniesione. Aby skorzystać z tego narzędzia w wersji edukacyjnej należy skontaktować się z administratorem dr Bartłomiejem Szade.

Jest to internetowy system wideokonfe­rencji, który umożliwia w czasie rzeczywistym udostępnianie dźwięku, ob­razu z kamery, filmów wideo, prezentacji, tablicy czy ekranu własnego kom­putera. Twórcy BigBlueButton stworzyli wersję pozwalającą na pełne zintegrowane z platformą Moodle, równolegle aplikacja jest dostępna jako samodzielne narzędzie. Dzięki integracji z aktywnościami platformy Moodle, możliwa jest praca studentów korzystając z jednego systemu. W ten sposób można spełnić warunek konieczności nadzoru nad samodzielnością pracy studenta w przypadku zajęć zaliczeniowych lub egzaminacyjnych.

Funkcjonalność tego narzędzia jest zbliżona do ZOOM’a. Do najważniej­szych funkcji należą: udostępnianie obrazu z kamery, pokazanie swojego pulpitu, rysowanie po tablicy lub wyświetlanie prezentacji; aktywizowanie studentów przez prowadzenie dyskusji na żywo lub w formie czatu, korzy­stanie z tablicy, udostępnianie pulpitu z widokiem aplikacji lub przeglądarki. BigBlueButton jako samodzielna aplikacja działa w identycznej funkcjonal­ności na każdym urządzeniu (komputer, tablet, telefon) i na każdej nowo­czesnej przeglądarce (Chrome, Firefox, Edge). Ponadto BigBlueButton jest instalowany na lokalnym serwerze instytucji szkolącej, co z jednej strony daje pełną kontrolę nad przetwarzanymi danymi z drugiej jednak wymaga nakładów na infrastrukturę informatyczną (serwery, administracja).

Używanie obu narzędzi jest intuicyjne i proste. Każde z nich ma swoje mocne i słabe strony. Niewątpliwie mocną stroną BigBlueButton jest inte­gracja z platformą Moodle, dzięki czemu nie ma potrzeby otwierania jedno­cześnie dwóch aplikacji podczas zajęć online. ZOOM natomiast zapewnia bardzo dobrą jakość materiału wideo na żywo oraz znaczną kompresję na­granych treści, przez co archiwizowane materiały zajmują mało miejsca. Słabą stroną ZOOM jest problem ochrony danych osobowych, a BigBlueBut­ton’a konieczność ponoszenia nakładów na infrastrukturę informatyczną dedykowaną temu narzędziu.