Tradycja kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego i instruktorów różnych dyscyplin sportowych w Katowicach sięga 1952 roku. Wówczas to powołano do życia Technikum Wychowania Fizycznego w Katowicach (organizatorami szkoły byli Alojzy Chruszcz i Zdzisław Szumski). Zostało ono następnie przekształcone (1957) w Studium Nauczycielskie Wychowania Fizycznego. Ze studium tego - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 1 września 1970 r. - powstała Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Katowicach. Rektorem nowopowstałej uczelni został prof. Lechosław Dec (1970-1975), a potem doc. Włodzimierz Reczek (1975-1980).

W czerwcu 1973 roku, w ramach prowadzonego w WSWF kierunku wychowanie fizyczne, utworzona została specjalność rehabilitacja ruchowa. Specjalność realizowana była w Zakładzie Rehabilitacji Ruchowej, której pierwszym kierownikiem była prof. n. med. Krystyna Dobosiewicz, twórca programu rehabilitacji ruchowej w Polsce. W 1975 roku specjalność rehabilitacja ruchowa została przekształcona w samodzielny kierunek studiów, od 1997 roku noszący nazwę "fizjoterapia" (Uchwała Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego z 20 marca 1997 r.).

W 1979 roku Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Katowicach przekształcona została w Akademię Wychowania Fizycznego w Katowicach, z funkcjonującym od 1981 roku Wydziałem Wychowania Fizycznego. Pierwszym rektorem AWF był prof. Lechosław Dec (1980-1984). Następnie godność tę piastowali: prof. Stanisław Socha (1984-1990), prof. Joachim Raczek (1990-1996), prof. Janusz Nowotny (1996-1999), prof. Wiesław Pilis (1999-2003), prof. Władysław Mynarski (2003-2005), prof. Zbigniew Waśkiewicz (2005-2012), prof. Adam Zając (2012-2020, prof. dr hab. Grzegorz Juras (2020 – obecnie).

W 1991 roku na mocy decyzji Centralnej Komisji do Spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych Akademia uzyskała uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora, a w 1999 roku stopnia naukowego doktora habilitowanego w dziedzinie nauk o kulturze fizycznej. W 2000 roku uruchomiony został kierunek zarządzanie i marketing (obecnie zarządzanie), w 2001 roku uruchomiono studia doktoranckie w zakresie nauk o kulturze fizycznej, a w 2005 roku kierunek turystyka i rekreacja. Na mocy decyzji Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 11 sierpnia 2004 roku został utworzony drugi wydział – Wydział Fizjoterapii. Od 21 marca 2008 roku, na mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2008 roku o nadaniu nowej nazwy Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, Akademia nosi imię Jerzego Kukuczki, wybitnego polskiego alpinisty i himalaisty. Decyzją Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 21 lipca 2009 roku powstał trzeci wydział – Wydział Zarządzania Sportem i Turystyką. W latach 2006-2014 AWF Katowice prowadziła kształcenie w zamiejscowych ośrodkach dydaktycznych. Jako jednostki organizacyjne Wydziału Wychowania Fizycznego działały: Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Jastrzębiu Zdroju (lata 2006-2009) oraz Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Zabrzu (od 2009-2014).

W Uczelni funkcjonuje Szkoła Doktorska w zakresie nauk o kulturze fizycznej oraz dwanaście kierunków studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite magisterskie. Są to, w kolejności uruchamiania: wychowanie fizyczne, fizjoterapia, zarządzanie, turystyka i rekreacja, bezpieczeństwo wewnętrzne, aktywność fizyczna w zdrowiu publicznym, sport oraz trener osobisty z dietetyką sportową oraz fizjoterapia w języku angielskim. Uczelnia prowadzi również wieloprofilowe studia podyplomowe i kursy dokształcające.

Akademia w 2022 roku otrzymała kategorię A+ w naukach o kulturze fizycznej.