mgr Julia Morys
Tytuł grantu:  Wpływ aktywności fizycznej na molekularne mechanizmy adaptacji osi jelito-mózg do stresu przewlekłego (UMO-2024/53/N/NZ7/03401)

• Czas realizacji: 36 miesięcy
• Wysokość dofinansowania:  209 418 zł
• Opiekun naukowy: dr hab. Marta Nowacka-Chmielewska, prof. AWF Katowice

Długotrwałą ekspozycję na stres uważa się za czynnik predysponujący do rozwoju chorób przewlekłych. Zagadnienie to jest coraz częściej badane pod kątem zapalenia ogólnoustrojowego lub procesu neuroinflamacji. Stwierdzono, że komunikacja między mózgiem a jelitami (oś jelito-mózg) odgrywa znaczącą rolę w ogólnoustrojowej reakcji na stres, szczególnie w aspekcie stanu zapalnego. Zakłócona, może przyczyniać się do zwiększenia podatności na stres i ryzyka wystąpienia zaburzeń nastroju. Dowiedziono również, że indywidualne różnice w podatności na stres są ważnym czynnikiem ryzyka wpływającym na częstość występowania zaburzeń psychicznych związanych z płcią. Warto zauważyć, że kobiety okazują się bardziej podatne na nieprzewidywalne stresory społeczne i rozwijają zachowania przypominające stany lękowe i depresyjne w krótszym czasie niż mężczyźni. W niniejszym wniosku grantowym zamierzamy zweryfikować hipotezę, że aktywność fizyczna sprzyja rozwojowi odporności na stres poprzez przywrócenie homeostazy w dwukierunkowej komunikacji osi jelito-mózg. Skuteczność powszechnie przepisywanych leków przeciwdepresyjnych oszacowano na około 50%, stąd poszukuje się uzupełniających środków dla konwencjonalnej farmakoterapii. Na szczególną uwagę zasługują działania mające na celu poprawę leczenia skutków ekspozycji na stres, a aktywność fizyczna stanowi formę interwencji, którą większość społeczeństwa może wprowadzić do swojego życia od zaraz.

Mgr Mateusz Grabowski
Tytuł grantu:  Ocena wpływu diety ketogenicznej i aktywności fizycznej na regulację apetytu u otyłych myszy poddanych owariektomii (UMO-2024/53/N/NZ7/03956)

• czas realizacji: 36 miesięcy
• Wysokość dofinansowania: 209 000 zł
• Opiekun naukowy: dr hab. Marta Nowacka-Chmielewska, prof. AWF Katowice

Celem planowanych badań jest weryfikacja hipotezy, czy i w jaki sposób dieta ketogeniczna lub dobrowolna aktywność fizyczna wpływają na zaburzenia apetytu wywołane deficytem estrogenów w mysim modelu otyłości wywołanym stosowaniem diety zachodniej oraz owariektomii. Okres postmenopauzalny u kobiet charakteryzuje się znaczącym spadkiem poziomu krążącego estrogenu. Ten etap życia kobiet wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób, takich jak: otyłość, cukrzyca typu II, incydenty sercowo-naczyniowe, osteoporoza, czy choroby ośrodkowego układu nerwowego. Z drugiej strony, otyłość również znacząco zwiększa ryzyko zachorowania na wiele chorób oraz stanowi ważny problem zdrowia publicznego, ze względu na globalną tendencję do niezdrowego odżywiania się. Wspólny efekt otyłości oraz braku estrogenów może negatywnie wpływać na regulację apetytu. Złotym standardem w leczeniu otyłości jest zmiana stylu życia, czyli wprowadzenie odpowiedniej diety redukcyjnej oraz zwiększenie codziennej aktywności fizycznej. Niestety, prawie wszystkie podejścia dietetyczne stosowane w celu redukcji masy ciała okazują się być w dłuższej perspektywie nieskuteczne. Wynika to z nieprzestrzegania zaleceń dietetycznych, które prawdopodobnie wiążą się ze spadkiem motywacji i wzrostem apetytu. W ostatnich latach dieta ketogeniczna staje się coraz bardziej popularna w leczeniu otyłości. Dieta ta stanowi podejście żywieniowe o bardzo niskiej zawartości węglowodanów i wysokiej zawartości tłuszczu, która indukuje przemiany metaboliczne w kierunku wykorzystania ciał ketonowych zamiast glukozy jako głównego źródła energii. Przez wiele lat dieta ketogeniczna była stosowana w leczeniu lekoopornej padaczki, jednak ostatnio coraz częściej uważa się ją jako alternatywną metodę leczenia innych chorób, takich jak bezsenność, cukrzyca typu 2, zaburzenia neurologiczne i niektóre rodzaje raka. Siedzący tryb życia i niska aktywność fizyczna wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wzrostu masy ciała u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Regularna aktywność fizyczna korzystnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu i zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu chorób przewlekłych. Zauważono, że aktywność fizyczna razem z dietą ketogeniczną dają podwójny efekt wspomagający proces odchudzania.